Buxus

Tussen al die exotische houtnamen klinkt buxus behoorlijk bekend in de oren: als bekoorlijke bolletjes of in een andere gemillimeterde gedaante sieren ze heel wat lokale tuinen. Die Vlaamse versie oogt mooi en vertrouwd, maar heeft niets te maken met het hoogwaardige hout. Want vergis je niet: onder een blanke bast schuilt een weergaloze krachtpatser.


Hoewel buxus niets te maken heeft met het hout van de palmboom, wordt het ook wel palmhout genoemd.
In de volksmond krijgt een star en onbuigzaam iemand ook wel eens de benaming ‘een palmenhouten’, eigenschappen die ook op buxushout van de bovenste plank van toepassing zijn.

 

Buxus op Palmpasen: de verklaarbare fout van ‘palmhout’

Een godsdienstig gebruik uit de katholieke kerk ligt aan de basis van de bizarre bijnaam van buxus.
Op Palmzondag of Palmpasen wordt de viering volgens eeuwenoude traditie gestart met deze zegening van de takken van de palmboom. In onze contreien, waar geen palmbomen groeien, zijn de palmboomtakken vervangen door buxustakjes. Buxus was op die manier eeuwenlang onlosmakelijk verbonden met Palmpasen en op die manier groeide de populaire naam palmhout.
De ‘palmtakjes’ die al generaties na de hoogmis op Palmpasen mee huiswaarts keren, zijn dus… buxustakjes! Niet getreurd: naar verluidt was ook de befaamde lauwerkrans van Julius Caesar van buxus gemaakt.

 Krachtige kleerkast met een blanke bast

Buxus is een uitzonderlijk vaste en harde houtsoort, afkomstig van bomen die een tergend trage maar gestage groei hebben. Zelfs na ettelijke decennia blijft buxus bescheiden qua afmetingen: het hout is beperkt in kwantiteit maar onbegrensd qua kwaliteit. Met zijn extreme hardheid heeft buxus misschien niet de hoogste aaibaarheid, maar het maakt dat ruimschoots goed met een fenomenale draaibaarheid.
Buxus is de droom van elke houtbewerker: het hout kan met een onevenaarbare nauwkeurigheid gedraaid worden. Het hout is uitermate taai en hard, fijnnervig, en extreem compact en bijgevolg behoorlijk zwaar. Omdat er alleen kleine afmetingen voorradig zijn, blinkt buxus alleen uit in – letterlijk en figuurlijk- kleinoden: de houtsoort wordt gebruikt voor tandwielen in windmolens, voor duimstokken en voor kwalitatieve houten blaasinstrumenten. Buxus van de bovenste plank wordt gebruikt voor blokfluiten, hobo’s en klarinetten van de bovenste klank. Gerenommeerde muzikanten zetten bij voorkeur buxus aan de mond: de klankkleur is verfijnd, mild en rond.
Laurent van Luxpen had snel door dat ook voor zijn passie muziek in buxus zit. Vol overgave ging hij aan de slag. Het resultaat mag gezien worden: buxus zorgt voor lichtkleurige maar zwaarlijvige pennen in het attractieve assortiment.

 

Luxpen goes Buxpen!

Wie buxus in zijn tuin heeft, kan bevestigen dat buxus bijzonder traag groeit. Het duurt ettelijke tientallen jaren om een stuk van enkele centimeters dikte uit een struik te kunnen halen.
Bij Luxpen zijn we dus niets met die jonge struikjes, tenzij we een spin-off zouden maken onder de naam ‘Luxpenseel’.
Laurent koopt zijn hout bij gerenommeerde blokfluitmakers: hij kan daar buxus van meer dan 80 jaar oud op de -keiharde- kop tikken.
Nadat de buxus is gekapt, moet het hout nog tientallen jaren drogen.
Om dat proces te versnellen, zijn er kunstmatige droogmethodes. In de Luxpenfilosofie is dat hout ‘fout’.
Bij Luxpen hechten we aan duurzaamheid en ‘houthenticiteit’: ons hout is altijd puur en bijgevolg vaak duur, maar dat nemen we er graag bij.
Bij buxus is stokoud letterlijk te nemen: het hout moet echt van een bijzonder respectabele leeftijd zijn voor je stokken hebt die die naam waard zijn. De stukken die we bij de instrumentenmakers kopen zijn nauwelijks 30 cm lang en zijn met moeite dik genoeg om een stevig stuk schrijfgerei van te maken.

 

Hard hout vereist harde valuta

Het hout is beenhard en voor ik ermee aan de slag kan, moet ik langs  een collega die professionele toestellen heeft om het hout voor te zagen in blokjes van 22mmx22mmx 150 mm. De schors is ook zeer ruw en oneffen, waardoor er veel afval is.
Op die momenten moet ik wel even slikken en vraag ik me af of ik met hout of met goud aan de slag ben. Een kubieke meter buxus van de beste kwaliteit kost ongeveer 66000 euro.  En dan komt buxus in de buurt van Lexus…
Nat gezaagd hout is aanzienlijk goedkoper, maar is volstrekt onbruikbaar voor stevig en stijlvol schrijfgerei.

 

 

Het ritueel gaat voort: palmhout krijgt heilig oliesel

Als mijn collega uitgezaagd is, ga ik aan de slag volgens het precieze procédé dat de blokfluitmakers me geleerd hebben. Het hout gaat dagenlang in een lauw bad van  gekookte lijnolie en diverse andere oliën. Vooral de lijnolie zorgt ervoor dat de oude buxus springlevend aan een bijzonder lang tweede leven begint. Via een nauwgezette thermische behandeling wordt de lijnolie geleidelijk verhit tot boven de 200°C, waardoor er een krachtige keten ontstaat tussen de droogmiddelen en de andere moleculen.

Na enkele dagen komt buxus herboren uit dat beschermende bad: het hout heeft zich gevoed met het magische mengsel en krijgt zo een hoge hout-waarheid. Na een tiental dagen is de olie helemaal uitgehard: het hout is nu optimaal beschermd, ook tegen vocht, wat voor een blaasinstrument uiteraard belangrijk is.
Ook voor een pen is die eigenschap mooi meegenomen: ook na veelvuldig contact blijft het hout intact.

Hartelijke groet!
Laurent
Heb je nog vragen of zet je je wensen en verwachtingen graag een keer op papier? Dat kan via dit contactformulier

 

 

 

Een reactie achterlaten

Je e-mailadres zal niet getoond worden. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *