Deel 1 : De Nib of penpunt

Het is onbegonnen werk om in blogs ALLES te vertellen over NIBS of met andere woorden de penpunt. Het staat natuurlijk vast dat het schrijfgenot van een pen voor 90% op de rekening van de NIB mag gezet worden.

Om te beginnen zijn er duizenden soorten penpunten in alle mogelijke maten en gewichten. Grofweg komen 90% van alle NIBS van twee bedrijven zijnde BOCK en JOWO beiden uit Duitsland. Uitzonderlijk maakt bv Montblanc zelf hun Nibs in hun fabriek..

Om het overzichtelijk te houden, vertel ik eerst even iets over de pennen waarmee Luxpen werkt.
IPG NIBS
In de ComPenion reeks zit op de pen een stempel  IPG  (Irridium Point Germany). Het verhaal gaat dat het om een penpunt gaat van IRRIDIUM en al of niet afkomstig is uit Germany.

Ik geef beetje uitleg.
1* In deze IPG  penpunten  zit nu helemaal GEEN Irridium . in de 1952 Parker 51 nib  was er nog een beetje IRRIDIUM (2.6%) te vinden. In dezelfde pen uit 1957 was het 56% ruthenium en 44% rhodium. In de Montblanc zit er ruthenium, tungsten and rhenium. Jaarlijks zoekt met uit  welke legering het beste resultaat geeft.  In het begin (1910-1950 ) werd irridium in diverse mengeling, gebruikt voor de Tip op gouden pennen. De stalen pen die we nu kennen was nog niet uitgevonden  en men gebruikte Goud met een irridium punt (of een legering met Irridium in). Irridium  kost ongeveer 1300 euro voor 1 ounce. 1 ounce is 28,35 gram
2* Toen China op pennen ook IPG ging stempelen, is Duitsland gestopt die naam te gebruiken…  Met die benaming wil men verwijzen naar vroeger.

Er zijn degelijke IPG pennen maar het vraagt wat studie.

De IPG pennen in de pennen van Luxpen zijn door mij goedgekeurd en vallen onder de noemer goed tot zeer goed…Binnen de IPG range zijn er zeer veel verschillen en enkel met wat ervaring en een degelijke loep kan je die beoordelen. Alle IPG pennen die ik gebruik zijn in de categorie van goede prijs kwaliteit. Ik kijk bv of de twee lips (NIB TINES) mooi gelijk zijn. Dit op zich is al een fabricatie probleem en kan bij goedkope Chinese IPG punten niet gewaarborgd worden. Dan moet de pengleuf (TINE SLIT) tussen de penpunten ook niet te breed of te smal zijn en met de loep kan men ook al goed kijken of de naam mooi gegraveerd is. Bij goedkopere versies zie je vaak een slordige imprint. Daarbij verraden de krullen op de pen hun oorsprong. De echte Chinese versies moeten een bepaalde krul hebben 🙂 etc..    Ik gebruik nooit de goedkope Chinese IPG varianten.

Voor de “Ambassador” lijn gebruik ik dan weer Pennen uit de UK, die ook zeer kwalitatief zijn…. maar het zijn Duitse pennen met een UK Brand.

BOCK (Duitsland)

De NIBS van het merk “BOCK” zijn wel degelijk van Germany en worden beschouwd als de meer degelijke pennen. Ik geef hierbij de link naar hun website. Daar kan je uren lezen
https://www.peter-bock.com/

Een aantal modellen van Luxpen zijn voorzien van Bock Nibs.  Bijvoorbeeld de  “Graduate”. Voor andere modellen kan de standaard NIB vervangen worden door een BOCK NIB ( bv de Ambassador kan zowel met een UK Nib of Bock)

Om te kunnen volgen, zie tekening met de juiste benaming van de onderdelen.

NIB TIP

is het aparte bolletje vooraan op de pen. Dit wordt apart op de pen gelast en nadien doorgelaserd tot aan de TINE SLIT (=de Pengleuf, de spleet in de pen die eindigt in de VENT HOLE). De Venthole noemt men het luchtgaatje. Maar dat is ook een foute benaming, want de lucht komt van achteraan door de Feed (meer hierover later).

NIB TINES
zijn de stukken links en rechts van de Pengleuf. Die gaan bij het schrijven open en dicht. Druk je echter te hard dan blijven die openstaan en is de pen om zeep. Die NIB TINES hebben een zekere flexibiliteit , maar die is wel beperkt.
Bepaalde materialen zoals bijvoorbeeld pennen in Titanium hebben een zeer grote flexibiliteit. Je kan daarmee semi- kalligrafie doen. Je spreekt dan wel over een paar honderd euro.

TINE SLIT

is de spleet, de pengleuf tussen de linker en rechter nib tines. De inkt loopt hierdoor komende van de Feed. Hier speelt DE WET VAN JURIN. Deze bepaalt de cohesie, adhesie, en capillaire werking. Het is het verschijnsel in de natuurkunde dat een vloeistof, bijvoorbeeld water, in een zeer fijn buisje stijgt, tegen de werking van de zwaartekracht in.

De spleet moet dus voldoen aan de Wet van Jurin: h=(2γ cos⁡θ)/ρgr h = de stijghoogte.

Van zodra de penpunt het papier raakt en begint te vloeien, ontstaan er drukverschillen en gaan allerhande krachten waaronder ook de zwaartekracht aan het werk.

Als je de pen opheft is de zwaartekracht kleiner dan de Capillaire kracht en lekt de pen niet..Wie wil stuur ik een White paper over  dit zeer ingewikkelde proces . Het is echt high-end fysica voor burgerlijk ingenieurs.

Dus ja die spleet is heel belangrijk en onmogelijk goed te krijgen bij Giga grote producties die op een goedkope prijs gericht zijn.

VENT HOLE

Deze is vaak gemaakt in een decoratieve vorm zoals een hart of een halve maan. De functie is dubbel. Het hoofddoel  is om spanningen te verminderen rond de basis van de spleet. Bij stevige punten, die stijf genoeg zijn om de buigkrachten die tijdens het gebruik worden opgelegd, te weerstaan, worden soms ontluchtingsgaten achterwege gelaten.  Er zijn dus veel pennen zonder dit ‘VENT HOLE’.

Iedereen denkt dat de pen hier lucht hapt… Dat is helemaal niet zo. Ik kom terug op dit thema als ik het heb over de feed (zwart gedeelte onder de pen).

HEEL of TAIL

die bepaalt de breedte van de pen… Bij een Bock#5, is die daar exact 5 mm en bij een Bock#6, 6mm. Dus je kan ‘5 mm HEEL pennen’ uitwisselen onder elkaar.

SHOULDER

is de breedte vooraan. Ik heb pennen die achteraan een Bock#5 standaard hebben maar vb een bredere SHOULDER in Titanium zodat er nog meer flex mogelijk is etc.. etc

MATERIAAL VAN DE PEN ZELF

In principe zijn er diverse materialen waaruit de pen is gemaakt – Deze zijn ook verkrijgbaar in Bock #6:

POLISHED STEEL – Bock standard size 5 fountain pen nibs (type 180) – gepolijst staal
GOLD PLATE – Bock standard size 5 fountain pen nibs (type 180) -Verguld staal
BI-COLOUR – Bock standard size 5 fountain pen nibs (type 180) – Tweekleurig Staal /Gold
ROSE GOLD PLATE – Bock standard size 5 fountain pen nibs (type 180) – Staal met Rosé Gold plating
BLACK LACQUER – Bock standard size 5 fountain pen nibs (type 180) – Staal zwart gelakt
RED LACQUER – Bock standard size 5 fountain pen nibs (type 180) – Staal ROOD gelakt
TITANIUM SEMI-FLEX – Bock standard size 5 fountain pen nibs (type 180) – TITANIUM PEN
18k SOLID GOLD – Bock standard size 5 fountain pen nibs (type 180) – Volledig 18 K goud

Buiten het uiterlijk, is ook de keuze van de lijndikte een belangrijk element.

Schrijfdikte

Ik ben bezig geweest de pennen te sorteren op basis van de benaming
Extra Fine – Fine – Medium – Broad (breed). Na onderzoek kwam ik erachter dat een Chinese medium breder schrijft dan een Europese Medium. Daarbij is een medium van het ene merk net iets anders dan van een ander merk. Hoe kan ik dat oplossen…
Om een eerste indruk te geven, ziehier testen met een Bock NIB #5:

Om niet alle pennen te moeten proberen heb ik een micrometer, daarmee meet ik de dikte van het bolletje tot op 1/100 mm. Zo kan ik die enigszins in een bepaalde categorie steken.